Białka o budowie włóknistej, w tym kolagen, są stosowane w kosmetyce przede wszystkim w postaci hydrolizatów. Dzieje się tak, ze względu na dostępność, niski koszt wytwarzania, czystość oraz analogię składu aminokwasowego z ludzkimi tkankami. Kolagen jest najszerzej stosowanym białkiem pochodzenia zwierzęcego (Marshall i wsp. 2013) (Sionkowska i wsp. 2017) (Ścibisz. M i wsp. 2008a) (Venkatesan i wsp. 2017) (Kaushik i wsp. 2016) (Nagelschmidt i Struck 1974).
Kolagen typu I stosowany jest w kosmetyce w postaci hydrolizatów. Kolagen typu III wykorzystywany jest bez obróbki chemicznej – jako tzw. „kolagen natywny”. Pozyskiwany jest ze skór cieląt. Niewielkie ilości tego kolagenu można wprowadzać w postaci liposomów, co jednak nie wystarcza do zatrzymania odpowiedniej ilości wody w przestrzeniach komórkowych (Glinka 2007) (Jabłońska-Trypuć i Czerpak op. 2008).
Hydrolizaty kolagenowe należą do grupy składników czynnych często stosowanych w kosmetyce, zwłaszcza w preparatach do pielęgnacji włosów i w środkach do mycia ciała. Najważniejszą cechą stanowiącą o ich skuteczności jest substantywność do powierzchni skóry i włosów. Termin ten odnosi się do zdolności wiązania się produktu z keratyną obecną w warstwie rogowej naskórka bądź osłonce włosa. Przeprowadzono badania, z których wynika, ze absorpcja peptydów kolagenowych zwiększa się ze stopniem uszkodzenia włosa (Ścibisz. M i wsp. 2008b).
Hydrolizaty kolagenowe stosowane są jako składniki o działaniu nawilżającym. Ich rola polega na wiązaniu wody w płaszczu hydrolipidowym skóry Silnie uwodniony film, który tworzą proteiny związane z powierzchnią skóry hamuje dyfuzję i zapobiega parowaniu wody z głębszych warstw skóry (Ścibisz. M i wsp. 2008b).
Hydrolizaty kolagenu mają bardzo istotną cechę – są bezpieczne w stosowaniu. Bezpieczeństwo stosowania hydrolizatów kolagenu zostało potwierdzone zarówno w badaniach na zwierzętach, jak i na ludziach oraz oficjalnie zatwierdzone przez Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków, który umieścił go na liście GRAS (Generally Recognized As Safe) (Świderski, F, Czerwonka, M i Waszkiewicz-Robak 2009).
Przez długi czas sądzono, że kolagen i jego hydrolizaty aplikowane w preparatach kosmetycznych są zdolne do przenikania w głąb naskórka, a nawet mogą docierać do skóry właściwej i wiązać się z innymi elementami struktury. Jednak od dłuższego czasu wiadomo (Nagelschmidt i Struck 1974), że cząsteczki te są zbyt duże i nie mają możliwości pokonania bariery warstwy rogowej (Liu i wsp. 2015). Kolagen i jego hydrolizaty zawarte w kosmetykach nie mogą wyrównać, narastającego wraz z wiekiem, niedoboru kolagenu, mają jednak inne zalety. Posiadają doskonałe właściwości błonotwórcze. Powstające na powierzchni skóry warstewki mają zdolność wchłaniania i zatrzymywania wilgoci, czego efektem jest nawilżenie a więc bardziej napięta i elastyczna skóra. Pojawiają się informacje, że wizualna poprawa wyglądu skóry wywołana jest załamaniem światła na wytworzonej na powierzchni skóry błonie, co daje efekt optycznego zmniejszenia zmarszczek (Gelse 2003).
Kolageny i ich hydrolizaty tworzą barierę ochronną przed anionowymi związkami powierzchniowo czynnymi (myjącymi). Jest to bardzo istotna cecha ze względu na rozpowszechnienie syntetycznych środków do mycia ciała i włosów. Dlatego też, hydrolizaty kolagenowe są stosowane jako dodatki do środków myjących. Mechanizm działania jest w tym przypadku złożony i obejmuje zarówno bezpośrednie działanie barierowe jak i oddziaływania z cząsteczkami związków powierzchniowo czynnych w roztworze (Arct i wsp. 2008) (Leleń i wsp. 2007).
Oprócz zastosowania kolagenu w preparatach kosmetycznych jest on także wykorzystywany w zabiegach medycyny estetycznej. Wstrzykuje się go w górne warstwy skóry właściwej, w celu skorygowania drobnych zmarszczek powierzchniowych, a także w środkową i głębszą warstwę skóry, aby wygładzić głębsze zmarszczki. Wprowadzenie kolagenu w górne partie skóry wzmacnia układ naczyniowo – kapilarny przez wypełnienie ubytków. Białko zatrzymuje wodę, zwiększa swoją objętość, dzięki czemu wygładzeniu ulegają zmarszczki, blizny pourazowe, zmiany trądzikowe. Jednak poprawa wyglądu po wstrzyknięciu kolagenu jest tylko czasowa. Utrzymuje się ona około pół roku – introdukowane preparaty kolagenowe ulegają zniszczeniu w wyniku ruchów mięśni, procesów biochemicznych związanych ze starzeniem się, a także występowania czynnego trądziku (Sionkowska i wsp. 2017) (Lee i Lorenc 2016) (Basta 2015). Podawany w ten sposób kolagen może powodować reakcję alergiczną (u około 2% ludzi). Dlatego też przed zabiegiem przeprowadza się co najmniej dwie próby uczuleniowe, a od kilku lat w praktyce medycyny estetycznej kolagen zastępuje się kwasem hialuronowym (Kulichova i wsp. 2014) (Lynn i wsp. 2004) (Lee i wsp. 2015).
…ciąg dalszy niebawem nastąpi…
Bibliografia
Arct, Jacek; Leleń, Karolina; Stepulak, Michał; Majewski, Sławomir (2008): Possibilities of cell cultures use in order to evaluate the irritating potential of anionic surfactants, w: HPCI Conference Proceedings. Home and Personal Care Ingredients Conference. Warsaw, 25-26 Nov.
Basta, Steven L. (2015): Cosmetic Fillers: Perspectives on the Industry. w: Facial plastic surgery clinics of North America 23 (4), s. 417–421. DOI: 10.1016/j.fsc.2015.07.001.
Gelse, K. (2003): Collagens—structure, function, and biosynthesis. w: Advanced drug delivery reviews 55 (12), s. 1531–1546. DOI: 10.1016/j.addr.2003.08.002.
Glinka, R. (2007): Zastosowanie kolagenu aktywnego w nowych formach kosmetycznych. w: Pol J Cosmetol 2007, 10(1) 10 (1), s. 20–30.
Jabłońska-Trypuć, A.; Czerpak, R. (op. 2008): Surowce kosmetyczne i ich składniki. Część teoretyczna i ćwiczenia laboratoryjne. Wrocław: MedPharm Polska.
Kaushik, K.; Sharma, R. B.; Agarwal, S. (2016): Natural polymers and their applications. w: International Journal of Pharmaceutical Sciences Review and Research 37 (2), s. 30–36,
Kulichova, Daniela; Borovaya, Alyona; Ruzicka, Thomas; Thomas, Peter; Gauglitz, Gerd G. (2014): Understanding the safety and tolerability of facial filling therapeutics. w: Expert opinion on drug safety 13 (9), s. 1215–1226. DOI: 10.1517/14740338.2014.939168.
Lee, Johnson C.; Lorenc, Z. Paul (2016): Synthetic Fillers for Facial Rejuvenation. w: Clinics in plastic surgery 43 (3), s. 497–503. DOI: 10.1016/j.cps.2016.03.002.
Lee, Soo-Keun; Kim, So Min; Cho, Sang Hyun; Lee, Jeong Deuk; Kim, Hei Sung (2015): Adverse reactions to injectable soft tissue fillers: memorable cases and their clinico-pathological overview. w: Journal of cosmetic and laser therapy : official publication of the European Society for Laser Dermatology 17 (2), s. 102–108. DOI: 10.3109/14764172.2014.968584.
Leleń, K.; Arct, J.; Majewski, S.; Modrzyk, D.; Proczek (2007): Irritation activity and cosmetic products – surface active agents. w: Towaroznawcze Problemy Jakości (nr 4), s. 66–72.
Liu, Dasong; Nikoo, Mehdi; Boran, Gökhan; Zhou, Peng; Regenstein, Joe M. (2015): Collagen and gelatin. w: Annual review of food science and technology 6, s. 527–557. DOI: 10.1146/annurev-food-031414-111800.
Lynn, A. K.; Yannas, I. V.; Bonfield, W. (2004): Antigenicity and immunogenicity of collagen. w: Journal of biomedical materials research. Part B, Applied biomaterials 71 (2), s. 343–354. DOI: 10.1002/jbm.b.30096.
Marshall, Bryan T.; Ingraham, Chris A.; Wu, Xunwei; Washenik, Ken (2013): Future horizons in hair restoration. w: Facial plastic surgery clinics of North America 21 (3), s. 521–528. DOI: 10.1016/j.fsc.2013.05.005.
Nagelschmidt, M.; Struck, H. (1974): Kollagen als cosmeticum? w: Arch. Derm. Res. 250 (3), s. 237–243. DOI: 10.1007/BF00561190.
Sionkowska, A.; Skrzyński, S.; Śmiechowski, K.; Kołodziejczak, A. (2017): The review of versatile application of collagen. w: Polym. Adv. Technol. 28 (1), s. 4–9. DOI: 10.1002/pat.3842.
Ścibisz. M; Arct, J.; Pytkowska, K. (2008a): Hydrolizaty protein w produkcji kosmetycznej cz. I. w: SOFW – Journal Wydanie Polskie 1 (3), s. 2–12.
Ścibisz. M; Arct, J.; Pytkowska, K. (2008b): Hydrolizaty protein w produkcji kosmetycznej cz. II,. w: SOFW – Journal Wydanie Polskie 1 (4), s. 2–9.
Świderski, F, Czerwonka, M; Waszkiewicz-Robak, B. (2009): Hydrolizat kolagenu nowoczesny suplement diety. w: Przemysł Spożywczy 63 (4), s. 42–44.
Venkatesan, Jayachandran; Anil, Sukumaran; Kim, Se-Kwon; Shim, Min Suk (2017): Marine Fish Proteins and Peptides for Cosmeceuticals: A Review. w: Marine drugs 15 (5). DOI: 10.3390/md15050143.
Link do artykułu https://prawdaokosmetykach.com/2017/09/10/kolagen-w-kosmetyce/
